Chương 6
Nguyễn
Du và Truyện Kiều.
Phần
thứ nhất.
VÀI NÉT VỀ CUỘC ĐỜI, CON NGƯỜI VÀ SỰ NGHIỆP VĂN CHƯƠNG CỦA NGUYỄN DU
Chương 6
Nguyễn
Du và Truyện Kiều.
Phần
thứ nhất.
VÀI NÉT VỀ CUỘC ĐỜI, CON NGƯỜI VÀ SỰ NGHIỆP VĂN CHƯƠNG CỦA NGUYỄN DU
| 1.Thời đại. |
Thời
đại là một cơ sở sâu xa tạo nên sự
xuất hiện gương mặt thiên tài văn học
Nguyễn Du.
-Nguyễn Du sinh ngày 23 tháng 11 năm Ất Dậu (tính
ra dương lịch là ngày 3 tháng 1 năm 1766) tại kinh
đô Thăng Long và lớn lên ở đấy. Ông
mất ngày 16 tháng 9 năm 1920 tại Huế. Nhà thơ
sống vào giai đoạn lịch sử
xă hội Việt Nam có nhiều biến động
dữ dội, nhất là khoảng 30 năm đầu
của cuộc đời nhà thơ. Nguyễn Du đă có
dịp chứng kiến những biến cố lịch
sử trọng đại nhất: Sự sụp đổ
thảm hại của tập đoàn phong kiến thống
trị Lê-Trịnh, vận mệnh ngắn ngủi nhưng
rạng rỡ của phong trào Tây Sơn và triều đại
Quang Trung, công cuộc trung hưng của nhà Nguyễn.
-Ông đă sống trong một thời đại mà
truyền thống nhân văn và tinh thần dân tộc
được kết tinh một cách rực rỡ.
-Những biến cố xă hội, truyền thống
nhân văn và tinh thần dân tộc của thời đại
đă để lại những âm hưởng, những màu
sắc trong nhân cách cũng như sáng tác của nhà thơ.
|
2.Gia đ́nh. |
-Nguyễn Du xuất thân trong một gia đ́nh phong
kiến đại quư tộc, trí thức, tài hoa và có danh
vọng vào bậc nhất đương thời. Không
những thế, gia đ́nh này c̣n có một truyền
thống về văn học. Hoàn cảnh gia đ́nh đă
có những tác động rơ rệt đối với
sự h́nh thành thiên tài văn học ở Nguyễn Du.
-Gia đ́nh Nguyễn Du có nhiều người đậu
đạt cao và làm quan to tại triều đ́nh:
+Thân sinh của Nguyễn Du đậu tiến sĩ,
từng làm tể tướng.
+Nguyễn Khản, anh cùng cha khác mẹ với
Nguyễn Du đậu tiến sĩ giữ chức lớn
dưới cả hai thời Trịnh Sâm và Trịnh Tông .
+Nguyễn Huệ, bác ruột Nguyễn Du, đậu
tiến sĩ.
+Theo Phạm Đ́nh Hổ th́ ḍng họ này có 12
tiến sĩ và 5 quận công.
Hoàn
cảnh gia đ́nh đă để lại những dấu
ấn vàng son trong tâm hồn nhà thơ và cũng chắc
chắn rằng qua thực tiễn của gia đ́nh, ông cũng
đă nhận thức được nhiều điều
về giới quan lại đương thời.
-Ḍng
họ này c̣n có truyền thống
văn học.Thân sinh của ông là Nguyễn
Nghiễm là một sử gia cũng là một nhà thơ.
Nguyễn Khản giỏi thơ Nôm, tương truyền có
dịch Chinh phụ ngâm. Nguyễn Hành, Nguyễn Thiện
(cháu gọi Nguyễn Du bằng chú) đều là những
nhà thơ, nhà văn nổi tiếng đương
thời.
|
3.Bản thân Nguyễn Du. |
-Là
một con người tài năng.
-Xuất
thân trong một gia đ́nh phong kiến đại quư
tộc có danh vọng vào loại bậc nhất
đương thời nhưng Nguyễn Du sống trong
cuộc sống nhung lụa không được bao lâu.
Bởi v́ nhà thơ lớn lên giữa lúc gia đ́nh đang
sụp đổ nhanh chóng theo đà sụp đổ
của tập đoàn phong kiến thống trị Lê-Trịnh.
Nguyễn Du phải sớm đương đầu
với những biến cố lớn lao của gia đ́nh
và xă hội. Có lúc nhà thơ cũng bị hất ra
giữa cuộc đời, đă từng chịu nhiều
nỗi bất hạnh. Ông có một thời gian dài
khoảng 16 năm sống lưu lạc ở quê vợ
ở Thái B́nh, quê cha Hà Tĩnh. Những năm tháng
bất hạnh này có ảnh hưởng trực tiếp
quyết định đến sự h́nh thành con người
nghệ sĩ vĩ đại ở ông.
-Nguyễn
Du là một nhà thơ có tấm ḷng nhân đạo sâu xa.
Qua thơ chữ Hán, Văn chiêu hồn, Truyện Kiều
ta thấy ông luôn day dứt về số phận con người,
trong tác phẩm của ḿnh đă hơn một lần nhà
thơ thốt lên:
*Tóm
lại: Nguyễn Du đă có những yếu tố cơ
bản đêí trở thành một nghệ sĩ thiên tài:
tài năng, tri thức, vốn sống, tâm hồn, tư tưởng
t́nh cảm.
Nhà
thơ đă để lại nhiều tác phẩm nổi
tiếng bằng chữ Hán và chữ Nôm.
| 1.Về chữ Hán. |
Ông
có ba tập thơ:
-Thanh Hiên thi tập (Tập thơ của Thanh Hiên)
1786-1804.
-Nam trung tạp ngâm: 1805-1812.
-Bắc hành tạp lục: 1813-1814.
Cả
ba tập thơ đă được tập hợp
lại thành tập Thơ chữ Hán của Nguyễn Du do
nhóm Lê Thước và Trương Chính giới thiệu,
xuất bản năm 1965 gồm 243 bài thơ.
| 2.Về chữ Nôm. |
-Đoạn trường tân thanh (tên Truyện Kiều là
do quần chúng đặt cho tác phẩm).
-Văn chiêu hồn (c̣n gọi là Văn tế
thập loại chúng sinh).
-Sinh tế Trường Lưu nhị nữ.
-Thác lời trai phường nón.